Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni; belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere ve ilk seferde en fazla bir yıl geçerli olmak üzere verilir.
Çalışma izin belgesi, pasaport veya sürücü belgesi gibi önceden alınan ve ihtiyaç duyulduğunda kullanılan bir belge değildir. Çalışma izni alınabilmesi için, işveren ve çalışacak olan yabancının müşterek müracaatları gerekir. Yabancının hangi işletmede, hangi görevde çalışacağı, ne kadar maaş alacağı ve ne kadar süreyle çalışacağı belirlenmiş olmalıdır.
Kanunlarımıza göre çalışma izni verilebilmesi için, işverenin ve çalışacak olan yabancının sahip olması gereken kriterleri karşılayabiliyor olması beklenir. Kriterlerin karşılanması halinde, çalışma izni alınabileceği anlamını çıkarılmamalıdır. Bahsedilen kriterler, başvuru yapılabilmesini teminen gereklidir. Çalışma izni verilip verilmeyeceği bakanlık uzmanlarınca değerlendirilecek olup; iş piyasasındaki durum, ekonomik konjonktür, işverenin mali yapısı, istihdama katkısı ve yabancı için yapılacak güvenlik soruşturması gibi birçok değişkene bağlıdır.
Eğer bir işletmede maaş alarak çalışacaksanız, aşağıdaki başlıklardan durumunuzu en iyi açıklayan sekmeyi inceleyiniz.
Yurt içinden, sadece en az altı ay süreli ikamet tezkeresi almış ve bu süresi sona ermemiş olan yabancılar veya bunların işverenleri başvurabilirler.Altı ay ikamet tezkeresi almamış olan yabancılar ise, yurt dışından çalışma izni başvurularını, uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapabilirler.
4875 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren irtibat bürolarında, yetki belgesi sahibi en fazla bir kişiye; büro faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olması kaydıyla, Bakanlıkça çalışma izni verilir.
Yetki belgesi olmayan yabancı personelin veya yetki belgesi sahibi olan ikinci bir yabancı personelin çalışma izni taleplerinde, irtibat bürosunda en az beş (5) Türk personel istihdamı şartı aranmaktadır.
Ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni alabilmesi için gerekli şartlar farklıdır. Öncelikle işveren olacak hane halkının neden yabancı personel istihdamına ihtiyaç duyduğunu ve yabancıya ödenecek maaş ile sigorta primini ödeyecek mali gücünün olduğunu ispata dair belgelerini de bakanlığa sunmalıdır. Bu şartları karşılayacak mali güce ve yabancı personel istihdamını haklı kılacak gerekçeye sahip olan hane halkı işverenler başvuruda bulunabileceklerdir. Başvuru yapılabilmesi için, en az altı ay süreli (süresi sona ermemiş )ikamet tezkeresi şartı aranır.Altı aylık ikamet tezkeresi almamış olan yabancılar ise, uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine başvuruda bulunarak işlem sürecinin başlatılmasını sağlayabilirler.
Başvuru için gerekli belgeler nelerdir?
Ev hizmetlerinde çalışacak olan yabancıya ödenecek maaş tutarı ve sigorta primi ne kadardır?
ASGARİ ÜCRETİN HESABI VE İŞVERENE MALİYETİ (TL/AY) | |||
Kapıcılar ve ev hizmetlerinde çalışanlar, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesi gereğince Gelir Vergisinden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun (2) Sayılı Tablonun lV. bölümünün (34) numaralı fıkrası gereğince Damga Vergisinden muaf tutulmaktadır.) | |||
NET ASGARİ ÜCRETİN HESABI | İŞVERENE MALİYETİ | ||
ASGARİ ÜCRET | 886,50 TL | ASGARİ ÜCRET | 886,50 TL |
SSK PRİMİ % 14 | 124,11 TL | SSK İŞVEREN PRİMİ % 14,5 | 128,54 TL |
İŞSİZLİK SİG.FONU % 1 | 8,87 TL | İŞSİZLİK SİG.FONU % 2 | 17,73 TL |
KESİNTİLER TOPLAMI | 132,98 TL | ||
NET ASGARİ ÜCRET | 753,52 TL | İŞVERENE TOPLAM MALİYET | 1.032,77 TL |
Vize veya ikamet tezkeresi biten ancak Türkiye'den çıkış yapmayan yabancı uyrukluların çalışma izni alabilmesi için öncelikle mevcut kaçaklık durumunun ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bu iki şekilde yapılabilmektedir. Ev hizmetlerinde kaçak olarak çalışan yabancıların çalışma izinleri için de aynı süreç geçerlidir.
1. Yöntem : Kaçak durumda olan yabancı, ülkemizden çıkış yapacağı hudut kapısında, kaçak kaldığı süreleri kapsayan dönem için ortaya çıkacak olan ceza tutarını ödeyerek çıkış yapabileceklerdir. Ayrıca yabancıya, Türkiye'de kaçak kaldığı süre kadar giriş yasağı uygulanacaktır.
2. Yöntem : Yabancının ikamet ettiği ildeki İl Emniyet Müdürlüğü'ne müracaat edilerek Çıkışa Teminen İkamet Tezkeresi alınması durumunda aynı ceza tutarı ödenir. Düzenlenen tezkereyi teslim alan yabancı 15 gün içerisinde Türkiye'den ayrılmalıdır. Emniyet Müdürlüğü kanalıyla çıkış yapan yabancılara uygulanan giriş yasağı süresi; ülkemizde kaçak olarak bulunduğu sürenin yarısı kadar uygulanacaktır.
Ödenecek ceza tutarı, yabancının kaçak kaldığı süre hesaplanarak tespit edilmektedir.
Çıkışa Teminen İkamet Tezkeresi alarak yurtdışına çıkış yapan yabancı, ikamet ettiği ülkede bulunan Türk Temsilciliği'ne müracaat ederek çalışma izni sürecinin başlatılmasını sağlayabilir.
Çalışma izni başvurusunun onaylanması halinde, yabancının giriş yasağı kaldırılır. Bu sürede yurtdışında bulunan yabancı uyruklu kişinin giriş yasağı kaldırılır. Böylece yabancının çalışma vizesi alarak Türkiye'ye giriş yapması ve Çalışmaya Bağlı İkamet Tezkeresi almak üzere emniyet makamlarına müracaat etmesi mümkün olacaktır.